Wat bedoelen we met stille rente?
Veel Nederlanders hebben geld op een spaarrekening staan en zien nauwelijks rente binnenkomen. Toch hoor je soms de term stille rente voorbijkomen. Dit klinkt geheimzinnig, maar het is vooral een manier om uit te leggen hoe rente, inflatie en belasting samen bepalen wat je spaargeld in werkelijkheid waard is.
Stille rente is geen officiële bankterm. Het gaat om rente die je niet direct op je rekening ziet, maar die wel invloed heeft op de koopkracht van je spaargeld. Je kijkt dan niet alleen naar de rente die je bank uitkeert, maar ook naar prijsstijgingen en belastingen.
Nominale rente, inflatie en echte opbrengst
Nominale rente: wat de bank je uitbetaalt
De nominale rente is simpelweg het percentage dat je bank belooft. Staat er 1,5 procent spaarrente, dan is dat je nominale rente. Dit bedrag zie je jaarlijks bijgeschreven worden op je spaarrekening.
Op het eerste gezicht lijkt deze rente duidelijk en eerlijk. Toch vertelt dit cijfer niet het hele verhaal, omdat de prijzen van producten en diensten ondertussen blijven veranderen.
Inflatie: wat je spaargeld echt doet krimpen
Inflatie is de gemiddelde prijsstijging per jaar. Als de inflatie 3 procent is, betekent dit dat je boodschappen en andere uitgaven gemiddeld 3 procent duurder worden. Als jouw spaarrente lager is dan deze inflatie, neemt de koopkracht van je spaargeld af, ook al zie je het saldo in euro's stijgen.
De werkelijke opbrengst van je spaargeld is daarom de nominale rente min de inflatie. Is je spaarrente 2 procent en de inflatie 3 procent, dan is je werkelijke rendement ongeveer min 1 procent. Dit negatieve stuk wordt vaak gezien als de stille werking van inflatie op je spaargeld.
Waar komt het gevoel van stille rente vandaan?
Belasting op sparen en vermogen
Naast inflatie speelt ook belasting een rol. In Nederland betaal je boven een bepaalde grens belasting over je vermogen. Die belasting wordt vaak berekend op basis van een verondersteld rendement, niet altijd op basis van de rente die je echt krijgt. Daardoor kan het gebeuren dat je minder overhoudt dan je denkt.
De combinatie van lage spaarrente, inflatie en mogelijke vermogensbelasting zorgt ervoor dat veel spaarders het gevoel hebben dat hun spaargeld stiekem wordt uitgehold, terwijl de cijfers op de rekening nauwelijks veranderen.
Waarom je er zo weinig van merkt
Het effect van stille rente zie je meestal pas na een paar jaar. Een klein verschil tussen spaarrente en inflatie voelt in het begin onbelangrijk. Maar over vijf of tien jaar kan dat betekenen dat je voor hetzelfde bedrag veel minder kunt kopen. De klap komt dus langzaam, waardoor mensen het vaak onderschatten.
Hoe kun je beter met stille rente omgaan?
Bewust kijken naar koopkracht, niet alleen naar saldo
De eerste stap is anders naar je spaargeld kijken. Vraag je niet alleen af hoeveel euro je op de rekening hebt, maar ook wat je daarvoor kunt kopen. Vergelijk je spaarrente daarom met de inflatie, niet alleen met de rentes van andere banken.
Daarnaast kun je nadenken over spreiding: een deel veilig op de spaarrekening voor noodgevallen en een deel eventueel in beleggingen, afhankelijk van je kennis, risicobereidheid en termijn. Zo maak je bewuster keuzes in plaats van alleen op het zichtbare rentepercentage te letten.
